ཟམ་པ།
གང་ཟག་གཞན་དག་དང་མཚུངས་པར་མི་རྣམས་ཀྱང་འཚོ་གནས་ཀྱི་ཆེད་དུ་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་སེམས་ཅན་རིགས་དམན་པ་དེ་དག་ནི་འཆར་གཞི་དང་དམིགས་ཡུལ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་རང་གི་ངང་གིས་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་འབད་བཞིན་ཡོད་ལ། མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རང་གི་རྣམ་དཔྱོད་དེ་འབད་བརྩོན་གྱི་གནས་བབ་དང་དགོས་དོན་གང་ཡིན་ངེས་པའི་ཆེད་དང་། བསྒྲུབས་འབྲས་ལེགས་གྲུབ་ཡོང་བའི་འཆར་གཞི་དང་ཡོ་ཆས་རྣམས་སྐྲུན་པའི་ཆེད་དུ་སྤྱོད་པ་ཡིན། མི་རྣམས་ཀྱིས་གློ་བུར་གྱི་འབྲས་བུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཆེས་ཕུགས་རྒྱང་རིང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ། རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་གོ་རྟོགས་ཀྱི་འོད་སྣང་གི་ནང་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བར་འདོད་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན་མིའི་རྒྱུ་མཚན་འདོད་པའི་རང་གཤིས་ལས་ཤེས་ཡོན་ལ་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །མཚན་ཉིད་རིག་པ་ནི་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་འདོད་པ་འདི་ཉིད་སྐོང་བའི་ཆ་ལག་ཅིག་ཡིན་སྟབས། འདི་ནི་རྒྱས་སྤྲོས་ཤིག་མ་ཡིན་པར་དགོས་ངེས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། དེ་ཡང་དབྱིན་ཇིའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟར། མི་རྣམས་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་གོ་རྟོགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་བཞིན་ཡོད་ལ། མི་བསམ་མེད་རྣམས་ཀྱང་དེར་ཚུད་ཡོད། འཚོ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་པར་འཚོ་བ་ནི་ཡོང་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོ་ལ་ཡོད་པའི་གདམ་ག་ནི་འཚོ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་འཚོ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་པའི་འཚོ་བ་གཉིས་མ་ཡིན་པར། དེ་ནི་རྟག་ཏུ་འཚོ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་བཟང་བ་དང་འཚོ་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ངན་པ་བཅས་གང་དུ་འཚོ་མིན་དེ་རེད། ཅེས་གསུངས་ཡོད།
སྒྲ་དོན་ཆེས་ཡངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། མཚན་ཉིད་རིག་པ་ནི་”ཤེས་ཡོན་ལ་དུང་བ“ཞིག་རེད། རིག་པ་འདིས་ནི་མི་སོ་སོ་དང་། འཇིག་རྟེན། དཀོན་མཆོག་བཅས་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་རྟོགས་འཚོལ་ཐབས་བྱེད་པ་ཡིན། གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ནས་འགའ་ཞིག་གིས་ནི་སྲིད་པའི་དཔལ་ཡོན་དར་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་མི་རྣམས་ལ་སུན་པོ་བཟོས་ཡོད། མཚན་ཉིད་རིག་པས་འདི་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་གནད་དོན་རྣམས་སེལ་ཐབས་བྱེད། མཚན་ཉིད་རིག་པས་བདེན་དོན་གྱི་གོ་རྟོགས་འཚོལ་བར་དམིགས་པས། རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་རིག་ལས་འདི་ལྟར། རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སོ་སོའི་ལུགས་ལྟར་བདེན་དོན་ནི་དངོས་སུ་རྟོགས་ནུས་སུ་བཞེད་ཅིང་། རྟོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་མི་རྣམས་ནི་རང་དབང་དང་། རྟོགས་པ་མ་ཐོབ་པའི་མི་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་འཁྱམ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཡོད།
སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་འཇུག་ཚུལ་ལ་དཔྱད་པ།ལེགས་བཤད་སྙིང་པོར་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་འཇུག་ཚུལ་ལ་གཉིས་བཤད་པ་ལས།དང་པོར་ཡིད་ཤེས་རྟོག་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་འཇུག་ཚུལ་བཤད་རྗེས་སུ། ཁ་ཅིག་དོགས་པ་འདི་ལྟར།གལ་ཏེ་འདི་ཡིད་ཤེས་རྟོག་པ་ལ་ལྟོས་པའི་གཟུང་འཛིན་རིགས་པས་ཁེགས་པ་ཡིན་ལ།
བག་ཆགས་བརྟན་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་གཟུང་འཛིན་རིཌ་པས་ཁེགས་པ་མིན་པས་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་འཇུག་པ་ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ ། ཞེས་པའི་སྐབས་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞི་རང་མཚན་ཁེགས་ན་སྔོ་འཛིན་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་འགྲུབ་ཅེས་ལན་མཛད་པ་ལ།ཁ་ཅིག་རང་རིག་འཁྲུལ་ཤེས་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྩོད་པ་ལ། རིགས་པ་དང་པོ་ནི། སྔོ་འཛིན་དེ་ལྟར་གྲུབ་ན། རང་རིག་ལ་རང་གི་མྱོང་བྱ་ཤེས་པ་དེ་སྣང་བ་ན་དེའི་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་གཞི་ཀུན་བཏགས་དེ་རང་མཚན་སྣང་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་ན་དེ་འདྲའི་ཀུན་བཏགས་དེ་རང་རིག་ལ་སྣང་བ་ལྟར་མ་གྲུབ་པས་རང་རིག་འཁྲུལ་ཤེས་སུ་ཐལ་བ་དང། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་བའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་དོར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར། རང་ལན་ནི།གཉིས་སྣང་ནུབ་པའི་རང་རིག་དང་སློབ་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་རྣམས་རང་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཡིན་དེ་སྣང་ཡང་ཤེས་པ་དང་སྟོང་ཉིད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་གཞི་དེ་མི་སྣང་པ་དང། འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གང་སོང་དེ་སྣང་བ་ན་ཞེན་གཞི་ཀུན་བཏཌ་དེ་རང་མཚན་སྣང་དགོས་པའི་འཁྲུལ་ཤེས་དང་མི་དགོས་པ་མ་འཁྲུལ་བའི་རང་རིག་གཉིས་སྣང་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་བཞག་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་ཅེས་ལན་མཛད་དོ།། རྟོག་པའི་ཞེན་གཞི་དེ་སྣང་བ་ན་གཉིས་སྣང་ཡོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དེའི་སྤྱི་རྟོག་པ་ལ་འཆར་བ་ན་ངེས་པར་གཉིས་སྣང་གི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འཆར་བའི་ཕྱིར་རོ།། འདི་ཤེས་པ་ལ་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ།རྟོག་པ་ལ་སྤྱི་འཆར་བ་ནའང་མྱོང་ཙམ་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འཆར་བའི་ཕྱིར་རོ།། ཞེས་གསུངས་པའི་རྟོགས་དཀའ་བའི་གསུང་ཚིག་འདི་ལ་འགྲེལ་ཚུལ་མང་པོ་ཡོད་ནའང་རང་བློར་གང་ཤར་ཅིག་འབྲི་ན། འདི་ཤེས་པ་ལ་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་ཞེས་པའི་འདི་སྒྲ་རྟོག་པ་ལ་ཞེན་གཞི་སྣང་བ་ན་དེའི་སྤྱི་རྟོག་པར་སྣང་དགོས་ལ། སྤྱི་དེ་སྣང་སྟོབས་ཀྱིས་རྟོག་པ་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བ་ཅན་དུ་འཇོག་དགོས་པའི་ཕྱིར།
ཤར་ཕྱོགས་ནང་པ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཚན་རིག་པ་གཉིས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་མཐུན་ཆ་གནའ་དེང་ཟུང་གི་མེ་ལོང༌། སྣང་སྟོང་ལྟོས་གྲུབ་འགལ་མེད་ཤེས་བྱའི་མཁར། །འཁོར་འདས་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཉི་གཞོན་གྱིས།།
སྣ་ཚོགས་འགྲོ་བློ་རྨོངས་པའི་མི་ཤེས་མུན། །བསལ་མཛད་རྣམ་འདྲེན་ཤཱཀྱ་སེངྒེར་འདུད།།
ཅེས་མཆོད་པར་བརྗོད་པས་སྔོན་བསུས་ཏེ་གང་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི། ཤར་ནུབ་ཀྱི་གནའ་དེང་ཤེས་ཡོན་མཐུན་ཆ་མང་པོར་ཡོད་པར་བརྟེན། ནང་པས་རྟེན་འབྲེལ་དང་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཇི་ལྟར་འཇོག་པ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ། ནུབ་ཕྱོགས་པས་རྟེན་འབྲེལ་དང་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དེ་དང་ཆ་འདྲ་བར་བཤད་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ། ཇི་སྐད་དུ་དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། གང་ཕྱིར་རྟེན་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ།